ဓမၼထဲမွာပါဝင္တဲ့
သီလတစ္လံုးထဲရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဟာ အားလံုး အတြက္ လူ႕ဘဝနဲ႔ တစ္ထပ္တည္းက်တယ္။
ဗုဒၶမပြင့္မီ ဆရာႀကီး (၆)ေယာက္ရဲ႕ စကားေတြဟာ အကုန္လံုး မုသာဝါဒေတြႀကီးပဲ
မဟုတ္ဘူးလား။ မုသာဝါဒ စကားေတြဟာ ေလာကႀကီးတစ္ခုလံုးကို တစ္လြဲတစ္ေခ်ာ္
ျဖစ္ေစတယ္။ မုသာဝါဒေတြ မ်ားမ်ားေျပာ ၿပီးေတာ့ တုိင္းျပည္နဲ႔လူမ်ဳိးကို
လမ္းမလြဲမိပါေစနဲ႔။ ကိုယ္က်င့္ေကာင္းမွ တန္ဖိုး႐ွိၾကမယ္။ အရင္းအႏွီး
႐ွိၾကမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘဝရဲ႕တန္ဖိုး၊ ဘဝရဲ႕တန္ခိုးကုိ အက်င့္တရားနဲ႔
ျမႇဳပ္ႏွံရင္းႏွီးၾကပါ။ သီလေကာင္းမွ အက်င့္ေကာင္းမွ ဘဝရ႕ဲလြတ္ေျမာက္ျခင္း
တစ္ခုကိုရတယ္။ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ႐ွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ လြတ္မယ့္ရက္ကုိ
အကုန္ေမွ်ာ္တယ္ေနာ္။
အက်င့္ေကာင္းရင္ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကုိ ရတယ္။ လြတ္ေျမာက္ျခင္းဆိုတဲ့
ခ်မ္းသာအတြက္ အားလံုး ကိုယ့္က်င့္တရား အရင္းျပဳရမယ္။ ကိုယ္က်င့္
တရားေကာင္းရင္ တစ္ခ်က္ထဲမွတ္ထား။ အျပစ္မွ လြတ္ေျမာက္တယ္။ သတ္တဲ့အျပစ္
မ႐ွိေတာ့ဘူး။ ခိုးတဲ့အျပစ္ မ႐ွိေတာ့ဘူး။ အျပစ္မွလြတ္ေျမာက္ျခင္းကို ရပါတယ္။
တစ္ခ်က္မွတ္ထား။
ေနာက္ Second State သမာဓိ။ သမာဓိဆုိတာက
Stability of mind စိတ္ရဲၿငိမ္ေနတဲ့သေဘာေလး။ တစ္ခုတည္းေသာ အာ႐ံုအေပၚမွာ
Focus လုပ္တာ။ အားလံုးေသာ နားေထာင္ေနတဲ့ ပရိသတ္ဘုန္းႀကီးရဲ႕ အသံေပၚမွာ
ခ်ိန္ထားတယ္ မဟုတ္လား။ စိတ္ကေလးခ်ိန္ထားသလိုပဲ။ ကိုယ့္အခန္းေလးထဲ၊
ကိုယ့္ေနရာထဲေရာက္ရင္ ၿငိမ္ေနတဲ့မီးတုိင္ေလးေပၚမွာ စိုက္ၾကည့္။ အဲဒီအေပၚမွာ
စိတ္ကၿငိမ္ေနၿပီဆိုရင္ Focus တက္လာမယ္။ စိတ္တန္ခိုး။ အဲဒီတန္ခိုးက ဘယ္မွ
လြတ္ေျမာက္ေစသလဲဆိုရင္ ''နိဝဒၵန'' ။ ဗုဒၶရဲ႕စကားေလးေတြလည္း ေျပာခြင့္ျပဳပါ။
စိတ္ရဲ႕အေႏွာင္အဖြဲ႕။ မင္းတုိ႔စိတ္ထဲမွာ အုတ္တံတုိင္းႀကီးေတြ ကာထားတာ
ေႏွာင္ဖြဲ႕တာ။ ထိုင္းလာတယ္၊ မႈိင္းလာတယ္။ အိပ္ခ်င္ျခင္း၊ ငိုက္ျမည္းျခင္း။
ဒီေန႔ဒံေပါက္ ေကြၽးထားတယ္။ ဒီအခ်ိန္ဟာ အေတာ္အိပ္ဖို႕ေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ပဲကြ။
ငါေတာင္ အိပ္ခ်င္တယ္။ ခဏေလာက္အိပ္ၿပီးမွ ျပန္ေဟာရင္ မေကာင္းဘူးလား ဟား ဟား
ဟား။ အဲဒီလို အိပ္ခ်င္ျခင္း၊ ငိုက္ျမည္းျခင္း၊ ထုိင္းမႈိင္းျခင္းဟာ စိတ္ရဲ႕
အေႏွာင္အဖြဲ႕။ စာလိုေျပာရေအာင္ ကာမစၧႏၵ၊ ဗ်ာပါဒ၊ ထိလံမိဒၵ၊ ဥဒၵစၵၥနဲ႔
ကုဂၢဳစၲ။ ဥဒၵစဆိုတာက ပ်ာပံုထဲမွာ ခဲပစ္လိုက္သလိုျပန္႔ၿပီး လြင့္သြားတာ။
စိတ္ေတြျပန္႔ေနရင္ အဲဒါမင္းတုိ႔ အက်ဥ္းေထာင္ထဲ ေရာက္တာ။ မႏၲေလးအက်ဥ္းေထာင္က
တစ္ေထာင္။ အဲလုိစိတ္က ျပန္႔ေနရင္ ေထာင္တစ္ေထာင္ ထပ္က်မယ္။ အဲဒါ
စိတ္ကုိမျပန္႔ေအာင္၊ စုေနေအာင္ထိန္းရမယ္။ ဒီအခ်ိန္အေကာင္းဆံုးပဲ။
လုပ္ခြင့္အရဆံုးပဲ။
ေနာက္တစ္ခုက လုပ္မိတဲ့မေကာင္းမႈကို
ျပန္ေတြးၿပီး စိတ္မေအးရင္ အဲဒါ ေထာင္တစ္ခုထပ္က်တယ္။ စိတ္အေႏွာင္အဖြဲ႕၊
မလုပ္ျဖစ္လိုက္ေသာ လက္လြတ္သြားေသာ ေကာင္းမႈေတြကုိ ျပန္ေတြးေတြးေနရင္လည္းပဲ
စိတ္မေအးဘူး။ စိတ္မေအးစရာႏွစ္မ်ဳိး။ လုပ္မိေသာမေကာင္းမႈမ်ား၊ မလုပ္ျဖစ္ေသာ
ေကာင္းမႈမ်ား။ အဲဒီအေတြးေတြကို တေတြးေတြးနဲ႔ စိတ္မေအးႏုိင္ရင္ အဲဒီလူဟာ
ေထာင္က်တာပဲ။ ေထာင္ထဲေနရတဲ့ အက်ဥ္းအက်ပ္ထဲ အဲဒီစိတ္အက်ဥ္းအက်ပ္က
ပိုဆိုးတယ္။ အဲေတာ့ အေတာင္(၁ဝဝ)ေလာက္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့တုိက္ႀကီးထဲမွာ
တစ္ကိုယ္လံုး ျမဳပ္သြားေလာက္ေအာင္ ဆိုဖာႀကီးေတြနဲ႔
ခင္းထားတဲ့ကုတင္ႀကီးေတြေပၚမွာ၊ အိပ္ရာႀကီးေတြေပၚမွာ ေလေအးစက္၊ ေရခဲေသတၲာထဲက
စားစရာအေအးေတြစားၿပီးေန ေပမယ့္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြရဲ႕ ေခါင္းထဲမွာ
ခုေျပာတဲ့ႏွစ္မ်ဳိး႐ွိေနရင္ အဲဒီပုဂÕၢိဳလ္ႀကီးေတြစိတ္
အက်ဥ္းေထာင္ေရာက္ေနတာ။ 
မႏၲေလး
အက်ဥ္းေထာင္ထဲ ေနေပမယ့္ အဲဒီႏွစ္မ်ဳိးမ႐ွိရင္ အက်ဥ္းေထာင္က လြတ္တယ္။
အဲေတာ့ ပကတိအက်ဥ္းေထာင္ရယ္၊ စိတ္အက်ဥ္းေထာင္ရယ္။ စိတ္ရဲ႕ အက်ဥ္းအက်ပ္ထဲ
ေနမယ္ဆိုရင္ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ဖယ္႐ွားႏုိင္တဲ့ စိတ္က်င့္စဥ္ကို က်င့္မယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မက်ဘူး။ ဟုတ္မွဟုတ္ပါ့မလား၊ မဟုတ္ဘူး ထင္တယ္၊
ဟုတ္ၿပီ ထင္တယ္။ အဲသလို ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥကို ဝီစိကိစၥ ေခၚတယ္။
အသိဥာဏ္နည္းမႈပဲ။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ မွားတယ္၊ မွန္တယ္ဆိုတာ မဆံုးျဖတ္တတ္ဘူး။
ဇေဝဇဝါေတြ ျဖစ္တာ။ အဲလုိ ဝီစိကိစၥမ်ားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာလည္း စိတ္အက်ဥ္းအက်ပ္
က်တာ။ အဲဒီ ငါးခုကုိ အဘိဓမၼာစာေပမွာ ေခၚတယ္။ နိဝဒၵန(၅)ပါး စိတ္ရဲ႕
အက်ဥ္းအက်ပ္ငါးပါး။ စိတ္ရဲ႕အက်ဥ္းအက်ပ္ က လြတ္ဖို႔စိတ္ကိုတစ္ေနရာထဲမွာ၊
တစ္အာ႐ံုထဲမွာ ခုမိေအာင္ႀကိဳးစားရမယ္။ ႏွာသီးဖ်ားေပၚမွာ စုမလား။ ထြက္ေလ၊
ဝင္ေလမွာစုမလား။ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးတို႔ လမ္းၫႊန္ထားသလို ဝမ္းဗိုက္ရဲ႕
အလယ္တည့္တည့္မွာ စုမလား။ တစ္ခုတည္းေသာ အာ႐ံုေပၚ စိတ္ကုိ စုထားႏိုင္ရင္
ထိန္းထားႏုိင္ရင္ စိတ္အက်ဥ္းေထာင္ ငါးမ်ဳိးက လြတ္ေျမာက္ၿပီတဲ့။ အျပစ္မွ
လြတ္ေျမာက္ေအာင္ သီလက်င့္၊ စိ္တ္အက်ဥ္းေထာင္ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ သမာဓိက်င့္။
လြတ္ေျမာက္ျခင္း အဆင့္ဆင့္။
မႏၲေလး
အက်ဥ္းေထာင္ထဲ ေနေပမယ့္ အဲဒီႏွစ္မ်ဳိးမ႐ွိရင္ အက်ဥ္းေထာင္က လြတ္တယ္။
အဲေတာ့ ပကတိအက်ဥ္းေထာင္ရယ္၊ စိတ္အက်ဥ္းေထာင္ရယ္။ စိတ္ရဲ႕ အက်ဥ္းအက်ပ္ထဲ
ေနမယ္ဆိုရင္ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ဖယ္႐ွားႏုိင္တဲ့ စိတ္က်င့္စဥ္ကို က်င့္မယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မက်ဘူး။ ဟုတ္မွဟုတ္ပါ့မလား၊ မဟုတ္ဘူး ထင္တယ္၊
ဟုတ္ၿပီ ထင္တယ္။ အဲသလို ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥကို ဝီစိကိစၥ ေခၚတယ္။
အသိဥာဏ္နည္းမႈပဲ။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ မွားတယ္၊ မွန္တယ္ဆိုတာ မဆံုးျဖတ္တတ္ဘူး။
ဇေဝဇဝါေတြ ျဖစ္တာ။ အဲလုိ ဝီစိကိစၥမ်ားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာလည္း စိတ္အက်ဥ္းအက်ပ္
က်တာ။ အဲဒီ ငါးခုကုိ အဘိဓမၼာစာေပမွာ ေခၚတယ္။ နိဝဒၵန(၅)ပါး စိတ္ရဲ႕
အက်ဥ္းအက်ပ္ငါးပါး။ စိတ္ရဲ႕အက်ဥ္းအက်ပ္ က လြတ္ဖို႔စိတ္ကိုတစ္ေနရာထဲမွာ၊
တစ္အာ႐ံုထဲမွာ ခုမိေအာင္ႀကိဳးစားရမယ္။ ႏွာသီးဖ်ားေပၚမွာ စုမလား။ ထြက္ေလ၊
ဝင္ေလမွာစုမလား။ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးတို႔ လမ္းၫႊန္ထားသလို ဝမ္းဗိုက္ရဲ႕
အလယ္တည့္တည့္မွာ စုမလား။ တစ္ခုတည္းေသာ အာ႐ံုေပၚ စိတ္ကုိ စုထားႏိုင္ရင္
ထိန္းထားႏုိင္ရင္ စိတ္အက်ဥ္းေထာင္ ငါးမ်ဳိးက လြတ္ေျမာက္ၿပီတဲ့။ အျပစ္မွ
လြတ္ေျမာက္ေအာင္ သီလက်င့္၊ စိ္တ္အက်ဥ္းေထာင္ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ သမာဓိက်င့္။
လြတ္ေျမာက္ျခင္း အဆင့္ဆင့္။
ေနာက္အျမင့္ဆံုးက်င့္စဥ္ကပညာ။ ပညာဆိုတာက
လြယ္ေအာင္ေျပာရင္ အေသးစိတ္သိေအာင္လုပ္တာ။ ဘုန္းႀကီးေ႐ွ႕မွာ အဝါေရာင္ေလးေတြ၊
အျဖဴေရာင္ေလးေတြ။ ဘာေခၚလဲ ပန္းေတြ၊ တစ္ခ်ဳိ႕ကအနီ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကအဝါ၊ (ဒီလုိ
ဒီလုိ) အေရာင္ေတြဟာ အေရာင္ပဲ ပန္းမဟုတ္ဘူး။အန႔ံေကာပန္းေခၚလား၊ အန႔ံ
ဟာအနံ႔ပဲ။ smell ပဲ။ It is not flower ။ဝါးၾကည့္၊စားၾကည့္။ ပိုးေကာင္ေလးေတြ
ေတာ့ စားတယ္ေလ။ လူလည္း တစ္ခ်ဳိ႕ပန္းစားတယ္။ စားၾကည့္ရင္အရသာ ႐ွိလား။ Tase
ဟာ Tase ပဲ။ပန္းမဟုတ္ဘူး။ အေရာင္ရယ္၊အန႔ံရယ္၊အရသာရယ္။
စားၾကည့္လို႔ဝမ္းေခါင္းထဲမ်ား ေရာက္သြားရင္ nutriment acid အာဟာရဓာတ္
႐ွိတယ္။ အဲဒါကုိပန္းေခၚလို႔ရလား။ မရဘူး။ ဒါ Buddhist Philosophy
ဒီေလးမ်ဳိးေပါင္းထားတာကို ပန္းေခၚ တယ္။ အေရာင္ရယ္၊အနံ႔ရယ္၊ အရသာ ရယ္၊
ၾသဇာရယ္။ ထပ္ၿပီးအေသးစိတ္ ခ်င္ရင္ စိတ္လိုက္ဦး လက္ကေလးနဲ႔
အပြင့္ကေလးကိုင္ၾကည့္ပါ၊ ႏူးညံ့တယ္။ အ႐ိုးကိုင္ၾကည့္ေတာ့ ၾကမ္းတမ္းတယ္။
ႏူးညံ့ျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊ ပန္း မဟုတ္ ဘူး ပထဝီဓာတ္။(လႈပ္လႈပ္ လႈပ္လႈပ္)
သေဘာေလး သူ႕ထဲမွာ႐ွိေနတယ္၊ ဝါ ေယာဓာတ္။ ညႇစ္ခ်ရင္ဘာထြက္လဲ
အရည္ထြက္တယ္၊အာေပါဓာတ္။ 
ထိခါ
စ ေအးေအးေလးၾကာၾကာႀကီး ဆုပ္ ထားေတာ့ ေအးတာေလး ေျပာင္းၿပီးေႏြး သြားတယ္။
ေအးျခင္းနဲ႔ေႏြးျခင္း၊ ေတ ေဇာဓာတ္။ ဓာတ္ေလးပါး ဘယ္ႏွစ္မ်ဳိး ေပါင္းလဲ။
(၈)မ်ဳိးေပါင္းမွ ပန္းျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္အားလံုး အက်ဥ္းေထာင္ထဲ
မွာေနေပမယ့္ ပညာသင္လို႔မျဖစ္ဘူး မေအာက္ေမ့ပါနဲ႔။ အခန္းက်ဥ္းေလးထဲမွာ
တင္ပ်ဥ္ေခြေလး ထုိင္ၿပီးေတာ့ ေလာကတစ္ခု အတြင္းမွာ ဘာေတြ ေပါင္းစပ္ထားလဲ
ဆိုတာ နားလည္ေအာင္ ေလ့လာၾကပါ။ အဲဒါ ပညာသင္တာ၊ အဲဒါ အဆင္ျမင့္ပညာ ေခၚတယ္။
အဲဒီပညာ သင္လိုက္ရင္ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကို ရတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ
သင္လို႔တတ္တဲ့ ပညာသည္ ကိေလ သာမွလြတ္ေျမာက္ရင္ မင္းတုိ႔၊ ငါတို႔
လြတ္ေျမာက္ၿပီေပါ့။ ဒါပဲ အေရးႀကီးတာပါ။
ထိခါ
စ ေအးေအးေလးၾကာၾကာႀကီး ဆုပ္ ထားေတာ့ ေအးတာေလး ေျပာင္းၿပီးေႏြး သြားတယ္။
ေအးျခင္းနဲ႔ေႏြးျခင္း၊ ေတ ေဇာဓာတ္။ ဓာတ္ေလးပါး ဘယ္ႏွစ္မ်ဳိး ေပါင္းလဲ။
(၈)မ်ဳိးေပါင္းမွ ပန္းျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္အားလံုး အက်ဥ္းေထာင္ထဲ
မွာေနေပမယ့္ ပညာသင္လို႔မျဖစ္ဘူး မေအာက္ေမ့ပါနဲ႔။ အခန္းက်ဥ္းေလးထဲမွာ
တင္ပ်ဥ္ေခြေလး ထုိင္ၿပီးေတာ့ ေလာကတစ္ခု အတြင္းမွာ ဘာေတြ ေပါင္းစပ္ထားလဲ
ဆိုတာ နားလည္ေအာင္ ေလ့လာၾကပါ။ အဲဒါ ပညာသင္တာ၊ အဲဒါ အဆင္ျမင့္ပညာ ေခၚတယ္။
အဲဒီပညာ သင္လိုက္ရင္ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကို ရတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ
သင္လို႔တတ္တဲ့ ပညာသည္ ကိေလ သာမွလြတ္ေျမာက္ရင္ မင္းတုိ႔၊ ငါတို႔
လြတ္ေျမာက္ၿပီေပါ့။ ဒါပဲ အေရးႀကီးတာပါ။
ေလယာဥ္ပ်ံႀကီးနဲ႔ တစ္ကမၻာလံုးသြားသြား၊
မာစီဒီးကားႀကီးနဲ႔ တစ္ျပည္လံုးပဲေမႊေမႊ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ကိေလသာက
မလြတ္ေျမာက္ႏုိင္ေသးရင္ သူတို႔တစ္ေတြ ကိေလသာ အက်ဥ္းသားပဲေပါ့။ ဟုတ္လား။
အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ေနၿပီးေတာ့ အဲဒီခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ႐ွိတဲ့ ႐ုပ္တုိ႔ရဲ႕
ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံု၊ နာမ္တရားတို႔ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံု။ (သင္ရင္း)နဲ႔
အဲဒီပညာတတ္ၿပီး ကိေလသာကို ဖယ္ထုတ္ႏုိင္ရင္ ဘဝတစ္ပါးမွလြတ္မယ္။
အဝိဇၨာဘဝမွလြတ္မယ္။ လြတ္ေျမာက္ျခင္း(၃)မ်ဳိး။ သီလက်င့္ အျပစ္ကလြတ္၊
သမာဓိက်င့္စိတ္ရဲ႕ အက်ဥ္းအက်ပ္ကလြတ္တယ္။ ပညာက်င့္ေတာ့ ကိေလသာအေႏွာင္အဖြဲ႕က
လြတ္တယ္။ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ေနၿပီးေတာ့ လြတ္ေျမာက္ေရးကို
ေကာင္းေကာင္းႀကီးရတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ျမတ္ဗုဒၶက သင္ေပးထားပါတယ္။
ျမတ္ခိုင္
( အပိုင္း ၃ ျပီးပါျပီ )
