၂ဝ၁၁ ပထမသုံးလပတ္ ဂ်ီဒီပီ ကိန္းဂဏန္းေတြက ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ေတာင္ ေႏွးေကြးအားေပ်ာ့သြားတယ္။ စားသုံးသူမ်ားရဲ႕ သုံးစြဲမႈ က်ဆင္းသြားတယ္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ သုံးစြဲမႈကလဲ ျပဳတ္က်သြားတယ္။ အိမ္ရာ ေဆာက္လုပ္ေရး က႑ကလဲ နိမ့္က်သြားတယ္။ ႏုိင္ငံျခား တင္ပုိ႔မႈကလဲ တလိမ့္ေခါက္ ေကြးက်သြားတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ တက္လာတာ တစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ ဒါက ေငြေဖာင္းပြမႈ။
ဒီေတာ့ ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မ်ား အတြင္း စီးပြားေရး က်ဆင္းတဲ့ ကာလမွာ စီးပြားေရး ျပန္လည္ႏုိးထ ရွင္သန္ေရးအတြက္ အေမရိကန္ ဗဟုိဘဏ္ Federal Reserve က အေမရိကန္ ေဒၚလာ တစ္ထရီလီယံေလာက္ သုံးစြဲခဲ့တာ သိပ္ၿပီး ထိထိ ေရာက္ေရာက္မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာရမလုိ ျဖစ္သြားတယ္။ အေမရိကန္ ဗဟုိဘဏ္ ဥကၠ႒ Ben Bernanke က စီးပြားေရး ေႏွးေကြးေနေပမယ့္ ေနာက္ထပ္ ႏုိးထရွင္သန္ေရး အစီအမံေတြ -Stimulus Package လုပ္မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခဲ့တယ္။
အခုလုိ စီးပြားေရးအတြက္ အလားအလာ ေမွးမိွန္ေနခ်ိန္မွာ အုိဘားမား အစုိးရက ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ဘတ္ဂ်က္လ်ာထားခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ လုိေငြ Deficits အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁.၁ ထရီလီယံ ျပထားတယ္။ ဒီကိစၥ အတြက္လဲ ျပႆနာ ရွိေနတယ္။ အေမရိကန္ အစုိးရက လုိေငြကုိ ျဖည့္တင္းဖို႕အတြက္ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ေတြ ထုတ္ေရာင္းၿပီး ေငြေခ်းရတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ဆုိရင္ အေမရိကန္ေခ်း ေငြစာခ်ဳပ္ေတြ ဝယ္ယူထားတာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁.၃ ထရီလီ ယံဖုိးေလာက္ ရွိတယ္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံကလဲ အေမရိကန္ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ ဝယ္ယူထားတာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၈၈၆ ဘီလီယံဖုိး ရွိတယ္။
ေလာေလာဆယ္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသား ေၾကြးၿမီ-National Debt
စုစုေပါင္းဟာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၄.၂ ထရီလီယံ ရွိတယ္။ ႏွစ္ စဥ္ ႏွစ္တုိင္း
ဘတ္ဂ်က္ လုိေငြျပေနမယ္ဆုိရင္ ေၾကြးၿမီက အက်မရွိဘူး။ အတက္ပဲရွိတယ္။ အခု
အမ်ဳိးသား ေၾကြးၿမီက ငါးႏွစ္ကာလအတြင္း ႏွစ္ဆ တုိးျမင့္သြားခဲ့တာျဖစ္တယ္။
ဒီဆယ္စုႏွစ္ကုန္ရင္ လက္ရွိ အမ်ဳိးသား ေၾကြးၿမီဟာ ႏွစ္ဆတုိးသြားဦး မယ္လုိ႔
ကြၽမ္းက်င္သူေတြက ေထာက္ျပၾကတယ္။
အေၾကြးဆုိတာက အလကားရတာ
မဟုတ္ဘူး။ အတုိးေပးၾကရတယ္။ အုိဘားမားရဲ႕ ၂ဝ၁၂ ဘတ္ ဂ်က္မွာ အတုိးေပးဖုိ႔
လ်ာထားေငြ ေတာင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၆ဝ ဘီလီယံရွိတယ္။ အေၾကြးမ်ားလာေလ အတုိးက
တက္ေလပဲ။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ အစုိးရေတြက ေၾကြးၿမီ ေလွ်ာ့ခ်ေရး
မလုပ္ၾကဘူးလားလုိ႔ ေမးစရာရွိတယ္။ သူတုိ႔က ေၾကြးၿမီ ေလွ်ာ့ခ်ခ်င္ၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္ အသုံးအစြဲကုိ မျဖတ္ေတာက္ခ်င္ၾကဘူး။
ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့
အစုိးရေတြ အေနနဲ႔ ျဖတ္ေတာက္ၾကရမယ့္ ေငြေတြက ေထာက္ပံ့ေပး ကမ္းတဲ့ ေငြေတြ
ျဖစ္ေနတယ္။ Entitlements လုိ႔ ေခၚတယ္။ သာဓကအျဖစ္ အုိဘားမားရဲ႕ ၂ဝ၁၂
ဘတ္ဂ်က္ကုိ ၾကည့္ ၾကရေအာင္။ အဲဒီဘတ္ဂ်က္ထဲမွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက
သက္ႀကီးရြယ္အုိ ၄၅ သန္းအတြက္ က်န္းမာေရး ေထာက္ပံ့ေငြ-Medicare အေမရိကန္
ေဒၚလာ ၄၉၅ ဘီလီယံ လ်ာထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေငြေၾကးမတတ္ႏုိင္တဲ့ ဆင္းရဲသား သန္း
၅ဝ ေလာက္ အတြက္ က်န္းမာေရး ေထာက္ပံ့ေငြ Medicaid အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၆၂
ဘီလီယံ လ်ာထားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ လူမႈဖူလုံေရး အတြက္ ေထာက္ပံ့ ေငြ-Social
Security အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၇၆၇ ဘီလီယံ၊ ဝင္ေငြလုံၿခဳံ ေရး - Income Security
အတြက္ ေပးကမ္းေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၃၂ ဘီလီယံ စသည္ျဖင့္ လ်ာထား
ေငြေတြရွိေသးတယ္။ အစုိးရက ဒီေငြ ေတြကုိ မျဖတ္ေတာက္ရဲဘူး။ လာမယ့္
ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူတုိ႔ပါတီ မဲမရမွာ စုိးရိမ္တယ္။
ဒီေတာ့
ကာကြယ္ေရးအသုံး စရိတ္အတြက္ လ်ာထားေငြ အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ၇၂၄ ဘီလီယံရွိတယ္။
ဒါကုိေကာ အစုိးရေတြက ျဖတ္ ေတာက္ရဲသလားဆုိေတာ့ မျဖတ္ရဲဘူး။ ကာကြယ္ေရး
ဝန္ႀကီးရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ မျဖစ္စေလာက္ပဲ ျဖတ္ေတာက္ရဲၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္
အေမရိကန္ အစုိးရေတြအေနနဲ႔ ေၾကြးၿမီ ေလွ်ာ့ခ်သင့္ေၾကာင္း သိရွိေနၾက ေပမယ့္
လက္ေတြ႕မွာ အေကာင္ အထည္မေဖာ္ရဲၾကဘူး။ အေမရိကန္ ျပည္သူေတြကလဲ ေၾကြးေတြကုိ
ေလွ်ာ့ခ်လုိၾကေပမယ့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ရပုိင္ခြင့္ေတြကို တစ္ျပားမွ အထိမခံႏုိင္
ၾကဘူး။ ဒီလုိနဲ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ေၾကြးၿမီျပႆနာ တစ္ေန႔ထက္ တစ္ ေန႔
ႀကီးထြားလာရတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ဧၿပီလ ၁၈ ရက္ေန႔က Standard &
Poor's Credit -rating agency က အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ
ႏုိင္ငံျခားေခ်းေငြေတြကို ျပန္ဆပ္မွ ဆပ္ႏုိင္ပါ့မလားလုိ႔
စုိးရိမ္မိေၾကာင္း က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆုိခဲ့တယ္။ အစုိးရေတြဟာ
ေငြေခ်းစာ ခ်ဳပ္ေတြထုတ္ေရာင္းၿပီး ႏုိင္ငံျခား ဒါမွမဟုတ္
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြဆီက ေငြေခ်းယူၾကတယ္။ ဒီလုိ ေခ်းယူတဲ့ ေငြေတြအေပၚ
အစုိးရအေနနဲ႔ ျပန္လည္ေပးဆပ္ႏုိင္စြမ္းရွိ၊ မရွိ S& P တုိ႔လုိ
အဆင့္သတ္မွတ္ေပးတဲ့ ေအဂ်င္စီေတြက အဆင့္သတ္မွတ္ေပး ၾကတယ္။ တကယ္လုိ႔ ဒီလုိ
ေအဂ်င္စီေတြက ေခ်းေငြျပန္ဆပ္ႏုိင္စြမ္းအေပၚ အဆင့္ေလွ်ာ့ခ်လုိက္ရင္
ဒီေငြေခ်း စာခ်ဳပ္ေတြအေပၚ အယုံအၾကည္ရွိမႈ က်ဆင္းသြားတယ္။
ဒီေတာ့
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြက အတုိး ႏႈန္းမ်ားမ်ားနဲ႔မွ ေငြေခ်းမယ္လုိ႔
အက်ပ္ကုိင္လာတတ္တယ္။ ေငြေခ်း စာခ်ဳပ္ေတြ ထုတ္ေရာင္းၿပီး ေငြေခ်းယူတဲ့
ႏုိင္ငံေတြ အခက္အခဲေတြ၊ အက်ဥ္းအက်ပ္ေတြထဲ ေရာက္သြားႏုိင္တယ္။
အခုေတာ့ S&P က အေမရိကန္ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ေတြအေပၚ အဆင့္ေလွ်ာ့
မခ်ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အေၾကြးျပန္ဆပ္မွ
ဆပ္ႏုိင္ပါ့မလားလုိ႔ အခုလုိ Rating Agency တစ္ခုရဲ႕ အထင္ေသး အျမင္ေသးခံရတာ
ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျဖစ္တယ္။ သတင္းက တစ္ကမၻာလုံး ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားတယ္။ တ႐ုတ္က
ေငြေခ်း စာခ်ဳပ္ေတြအေပၚ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံက တာဝန္ယူသင့္တယ္လုိ႔ သတိေပးတယ္။
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအဖြဲ႕-International Monetary Fund-IMF က
အေမရိကန္ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အေၾကြးျပန္ဆပ္မယ့္ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ခု ေရးဆြဲဖုိ႔
တုိက္ တြန္းတယ္။ ကမၻာကုိ ႀကီးစုိးလႊမ္းမုိး ဖုိ႔ အၿမဲလုိလုိ
ႀကဳိးပမ္းအားထုတ္ေန တဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံအတြက္ မခံခ်င္ စရာပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ အျခားတစ္ဘက္မွာ တကယ္လုိ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ေၾကြး
ျပန္မဆပ္ႏုိင္ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဘယ္လုိ လုပ္မလဲ။ ဘာျဖစ္လာႏုိင္သလဲ
ေတြးၾကည့္လာၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တ့ဲ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅ဝ ေလာက္က အီဂ်စ္ႏုိင္ငံလုိမ်ား
ျဖစ္လာေလမလား။ ဒါမွ မဟုတ္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီးအၿပီး ၿဗိတိန္လုိမ်ား
ျဖစ္ေလမလား။
လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္တစ္ခုနဲ႔ ထက္ဝက္ေလာက္က
အီဂ်စ္ႏုိင္ငံဟာ ကမၻာသစ္တစ္ခုပါပဲ။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံမွာ ေတာင္ပုိင္းနဲ႔
ေျမာက္ပုိင္း ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ေတာင္ပုိင္းသားေတြ ဝါဂြမ္းမထုတ္
လုပ္ႏုိင္ေတာ့ ကမၻာမွာ ဝါဂြမ္းေစ်းႏႈန္းေတြ ရွစ္ဆေလာက္ ျမင့္တက္သြားတယ္။
ဝါစုိက္ပ်ဳိးတဲ့ အီဂ်စ္ႏုိင္ငံ ခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝသြားတယ္။ အဲဒီေခတ္က
အီဂ်စ္ႏုိင္ငံဟာ ဆူဒန္၊ လစ္ဗ်ားနဲ႔ အီသီယုိးပီးယားအထိ က်ယ္ျပန္႔တယ္။
ဝါအႀကီးအက်ယ္ စုိက္ပ်ဳိးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝလာတဲ့ အီဂ်စ္ဟာ
ေငြကုန္ ေၾကးက်မ်ားစြာခံၿပီး ရထားလမ္းေတြ ေဖာက္လုပ္တယ္။ စူးအက္တူးေျမာင္း
Suez Canal တူးေဖာ္တည္ေဆာက္ လုပ္တယ္။ ၁၈၆၉ ခုႏွစ္မွာ စူးအက္
တူးေျမာင္းဖြင့္ပြဲကုိ ခမ္းႀကီးနားႀကီး က်င္းပခဲ့တယ္။
ဒီလုိအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ တြင္းစစ္ ၿပီးဆုံးသြားတယ္။ ျမင့္တက္ခဲ့တဲ့
ဝါဂြမ္းေစ်းႏႈန္းလဲ က်ဆင္းစ ျပဳလာတယ္။ ခ်ဲ႕ကားထားတဲ့ လုပ္ငန္း ေတြအတြက္
အီဂ်စ္ႏုိင္ငံဟာ ေငြေခ်း ၿပီး သုံးစြဲလာရတယ္။ ၁၈၆၇ ခုႏွစ္ နဲ႔ ၁၈၇၅
ခုႏွစ္ကာလအတြင္း အီဂ်စ္ ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေၾ<ြကးၿမီဟာ ေပါင္စ တာလင္
သုံးသန္းကေန ေပါင္စတာ လင္ သန္း ၁ဝဝ ေလာက္အထိ ျမင့္ တက္သြားတယ္။
ဝါဂြမ္းေစ်းႏႈန္းက လဲ က်ဆင္းသည္ထက္ က်ဆင္း လာတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဝါဂြမ္း
ေစ်းႏႈန္းဟာ အေမရိကန္ ျပည္တြင္း စစ္မတုိင္မီ ေပါက္ေစ်းအထိ က်ဆင္း သြားတယ္။
၁၈၇၅ ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အီဂ်စ္ဟာ သူပုိင္တဲ့ စူးအက္တူးေျမာင္း
အစုရွယ္ယာေတြကုိ ေပါင္စတာလင္ ေလးသန္းနဲ႔ ၿဗိတိန္ကုိ ေရာင္းလုိက္ရတယ္။
မၾကာပါဘူး။ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္ ေရာက္ေတာ့ အီဂ်စ္က သူ႔အေၾကြးေတြကုိ
မဆပ္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူးလုိ႔ ေၾကညာလုိက္ရတယ္။ ဒါနဲ႔ ၿပီးသလား ဆုိေတာ့
မၿပီးေသးဘူး။ ၿမီရွင္ေတြ အလုိက် အစုိးရသစ္တစ္ရပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးရတယ္။ ၿပီးေတာ့
အဲဒီအစုိးရ အဖြဲ႕ထဲမွာ ၿဗိတိသွ်ႏုိင္ငံသား တစ္ဦးကုိ ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီးအျဖစ္
ခန္႔အပ္ခဲ့ၾကရေသးတယ္။ ၁၈၈၂ ခုႏွစ္ ေရာက္ေတာ့ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္က
က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတာနဲ႔ အီဂ်စ္ႏုိ္င္ငံလဲ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္ခံ
ျဖစ္သြားေတာ့တယ္။ အီဂ်စ္ရဲ႕ ျဖစ္ရပ္ ကေတာ့ ေၾကြးျပန္မဆပ္ႏုိင္လုိ႔ အခ်ဳပ္
အျခာအာဏာပါ လက္လြတ္ ဆုံး႐ႈံး ရတဲ့ သာဓကတစ္ခုပါပဲ။
ေနာက္သာဓက
တစ္ခုကေတာ့ ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာႀကီး ျဖစ္ပါ တယ္။ အီဂ်စ္ႏုိင္ငံ ေၾကြးပင္လယ္ထဲ
နစ္ျမဳပ္စဥ္က မဟာအခြင့္အေရးကို ဆုပ္ကုိင္ၿပီး အဲဒီႏုိင္ငံကုိ မိမိရဲ႕
လက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံ လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ ၿဗိတိန္ ကုိယ္ႏႈိက္က ေၾကြးနဲ႔
မကင္းခဲ့ဘူး။ ပထမကမၻာစစ္နဲ႔ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ႀကီးကာလအတြင္းက အေၾကြးေတြ
နင္းကန္ယူထားခဲ့တယ္။ အဲဒီ ေခတ္တုန္းက ေနမဝင္ အင္ပါယာလုိ႔
ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားခဲ့တဲ့ စူပါပါဝါႏုိင္ငံ ႀကီးတစ္ခုပါပဲ။ ၿဗိတိသွ်
ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြကလဲ သူတုိ႔ ကမၻာကုိ လႊမ္းမုိးထားႏုိင္ဆဲပဲလုိ႔ ယူမွတ္
ေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေၾကြးေတြ တစ္ပုံတစ္ေခါင္းႀကီးနဲ႕ စူပါပါဝါ
လုပ္လုိ႔ေတာ့ မရခဲ့ဘူး။
ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီးလဲ ၿပီးေရာ
ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံဟာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံဆီမွာ ေၾကြးလည္ပင္း ခုိက္ေနတယ္။
ၿဗိတိန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ႀကီးျဖစ္ တဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ၿမီရွင္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔
ၿဗိတိသွ်ေတြရဲ႕ လည္ပင္းကုိ တျဖည္းျဖည္း ညႇစ္လာတယ္။ အခြင့္ အေရးေတြ
တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေတာင္း ဆုိတယ္။ ၿဗိတိန္ကလဲ မလႊဲမေရွာင္သာ အခြင့္အေရးေတြ
ေပးခဲ့ရတယ္။
ေနာက္ဆုံး
ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာကုိ မျပန္လမ္းပုိ႔လုိက္တဲ့အရာ သူတို႔ အဂၤလိပ္
စကားနဲ႔ေျပာရရင္ The last nail in the coffin ကေတာ့ စူးအက္ တူးေျမာင္းကုိ
အီဂ်စ္လက္ထဲ ျပန္လႊဲ ေပးလုိက္ရတဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ေတြက
အီဂ်စ္ေခါင္းေဆာင္သစ္ ကာနယ္ Gamal Abdel Nasser ကို ဆုိဗီယက္အုပ္စုဘက္
ပါမသြား ေအာင္ မ်က္ႏွာလုိမ်က္ႏွာရ လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင္
စူးအက္တူးေျမာင္းကို အီဂ်စ္ျပန္ေပးဖုိ႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံက ေျပာေတာ့
ၿဗိတိန္က လႊဲေပးလုိက္ရတယ္။
အဲဒီတုန္းက ၿဗိတိသွ် ဘ႑ာ ေရးဝန္ႀကီး
ျဖစ္တဲ့ Harold MacMillan က ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာ နဲ႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံတုိ႔ဟာ
အဂၤလန္ ဘဏ္ႀကီး-Bank of England မွာ အႀကီးအက်ယ္ တုိက္ပြဲဆင္ႏႊဲခဲ့ၾက တယ္။
အဲဒီစစ္ပြဲမွာ ၿဗိတိသွ် အင္ပါ ယာ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ပါတယ္လုိ႔
႐ုိး႐ုိးရွင္းရွင္း ဝန္ခံေျပာဆုိခဲ့တယ္။ ေနာက္ပုိင္း ကာလမွာ
ကမၻာသုံးေငြေၾကးျဖစ္ေနတဲ့ ၿဗိတိသွ် ေပါင္စတာလင္-Pound Sterling တျဖည္းျဖည္း
ေမွးမွိန္သြား ၿပီး အဲဒီေနရာမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဝင္ေရာက္
မင္းမူလာခဲ့ေတာ့တယ္။ အေၾကြးေၾကာင့္ ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာ ႀကီးလဲ
ၿပဳိလဲသြားတယ္။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက Harold MacMillan ေျပာခဲ့တဲ့
စကားေလး တစ္ခြန္းကေတာ့ မွတ္သားေလာက္ပါတယ္။ သူက ''ၿဗိတိန္က ဘယ္လုိ
ခံစားခဲ့ရသလဲ ဆုိတာကုိ ေနာင္လာမယ့္ ႏွစ္ ၂ဝဝ ေလာက္အတြင္းမွာ
အေမရိကန္ႏုိင္ငံကလဲ နားလည္ သေဘာေပါက္လာမွာပါ''လုိ႔ ဆုိခဲ့တယ္။
အဲဒီေနာက္ပုိင္း ၅၅ ႏွစ္ေလာက္ ၾကာေသးတယ္။ ႏွစ္ ၂ဝဝ ျပည့္ဖုိ႔
အမ်ားႀကီးေတာင္ လုိေသးတယ္။ အေမရိကန္ စူပါပါဝါႀကီးလဲ ေၾကြးႏြံထဲ
နစ္စျပဳလာပါၿပီ။ ဒီကေန႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသားေၾကြးၿမီက အေမရိကန္
ေဒၚလာ ၁၄ ထရီလီယံေက်ာ္ ရွိတယ္။ ျပည္နယ္ေတြနဲ႔ ေဒသႏၲရအစုိးရေတြရဲ႕
ေၾကြးၿမီက အေမရိကန္ ေဒၚလာ သုံးထရီလီယံ။ ၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္နဲ႔ ေဒသႏၲရ
အစုိးရေတြမွာ ပင္စင္စနစ္မ်ားအတြက္ လုိေငြျပေနတာက အေမရိကန္ ေဒၚလာ တစ္ထရီလီယံ
နီးပါးရွိတယ္။ အေမရိကန္ ဖက္ဒရယ္ အစုိးရရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ကလဲ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း
လုိ ေငြျပေနတယ္။
အေမရိကန္ အစုိးရကလဲ အသုံး အစြဲ ေလွ်ာ့မခ်ႏုိင္။
ျပည္သူေတြက လဲ ေငြစုေဆာင္းဖုိ႔ ဝါသနာမပါ။ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံမွာဆုိရင္
ေၾကြးၿမီက ဂ်ီဒီပီရဲ႕ ၂ဝဝ ရာခုိင္ႏႈန္းေတာင္ ရွိေနေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕
ေၾကြးၿမီေတြက ေငြစုေဆာင္း တတ္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြဆီက ေခ်းယူထားတဲ့ ေၾကြးၿမီ
တစ္နည္း ျပည္တြင္းေၾကြးၿမီေတြသာ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ေၾကြးၿမီေတြက်ေတာ့
ႏုိင္ငံျခား ေၾကြးၿမီေတြ။
တ႐ုတ္ျပည္ဟာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံရဲ႕
ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ေတြကုိ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁.၃ ထရီလီ ယံဖုိးေလာက္ ဝယ္ယူထားတယ္။
အဓိပၸာယ္ကေတာ့ တ႐ုတ္က အေမရိကန္ကုိ အဲသေလာက္အထိ ေငြထုတ္ေခ်းထားတယ္။ အေမရိကန္
ႏုိင္ငံရဲ႕ ဘ႑ာေရး ဥပေဒေတြအရ ဒီေငြေခ်းစာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြကုိ
လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရာင္းဝယ္ပုိင္ ခြင့္ရွိတယ္။ တစ္ေန႔ တ႐ုတ္က
ဒီစာခ်ဳပ္ေတြကုိ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ထုတ္ ေရာင္းခဲ့ရင္ ဘယ္လုိျဖစ္မလဲ။ ခ်က္ခ်င္း
အဲဒီ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြရဲ႕ ေစ်း ႏႈန္းေတြ ထုိးက်သြားႏုိင္တယ္။ ဒီလုိ
ေစ်းႏႈန္းစုိက္က်သြားရင္ ေငြေခ်း စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြ ဝယ္ယူထားၾကတဲ့
အျခားႏုိင္ငံေတြကလဲ သူ႔ထက္ငါ အလ်င္အျမန္ ထုတ္ေရာင္းၾကေတာ့မယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဘ႑ာေရး ေစ်းကြက္ ဝ႐ုန္းသုန္းကား ျဖစ္သြား ႏုိင္တယ္။
ဒီကေန႔ေခတ္မွာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံရဲ႕ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္စာတမ္း-Treasuries
ေတြကို လုံၿခဳံစိတ္ခ်ရဆုံးဆုိၿပီး အျခားႏုိင္ငံေတြက ဝယ္ယူ
ကုိင္ေဆာင္ထားၾကတယ္။ ဘ႑ာေရး ကမၻာမွာ ဒီေငြေခ်း စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြက ေရႊပဲ။
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ ဘာလက Lehman Brothers ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဘဏ္ႀကီး
ၿပဳိလဲသြားတဲ့အခါ ပုဂၢလိက ေငြရွင္ေၾကးရွင္ေတြက ဒီအစုိးရ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္
စာတမ္းေတြကုိ အေျပးအလႊား ဝယ္ယူစုေဆာင္း ထားခဲ့ၾကတယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္စာတမ္း
ေတြကုိ ဘ႑ာေရးနယ္ပယ္မွာ အဲဒီ ေလာက္ အထြတ္အျမတ္ထားၾက တယ္။
ေစာေစာက
ေျပာသလုိ အေမရိ ကန္ႏုိင္ငံကို ျပႆနာရွာတဲ့ သေဘာနဲ႔ တ႐ုတ္က သူတုိ႔လက္ဝယ္
ကုိင္ေဆာင္ထားတဲ့ Treasuries ေတြကုိ ထုတ္ေရာင္းခဲ့မယ္ဆုိရင္ အေမရိကန္
Treasuries ေတြ အရည္ေပ်ာ္က် သြားႏုိင္တယ္။ ဒါနဲ႔အတူ အေမရိကန္ ေဒၚလာဆုိတာလဲ
နယူတန္ပန္းသီး Newton's Apple လုိ ေျမေပၚျပဳတ္က် သြားႏုိင္တယ္ မဟုတ္လား။
Ref:
1. Sebastian Mallyby; "The Politics of Debt" Time, May 9, 2011. 2.
Stephen Gandel ;"Is the Recovery Over;" Time, May 16, 2011.
မင္းေရႊေမာင္
